Bir grup iklim uzmanı, iklim değişikliğinin, Kasım 2023’te Karadeniz Bölgesi’nde Türkiye’yi de etkileyecek şiddetli yağış olasılığını iki katına çıkardığını tespit etti.
World Weather Attribution’dan uzmanlar, Bettina Fırtınasının 28 Kasım’da Doğu Avrupa’ya indiğini, bunun Moldova, Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna’ya yoğun kar yağışı getirdiğini, Kırım, doğu Ukrayna ve Türkiye’nin büyük bir kısmına ise şiddetli yağışlar getirdiğini söylüyor. Etkilerini inceledi.
Çalışmada yaklaşık 1,2 derecelik küresel ısınmanın yaşandığı günümüz iklimi ile daha soğuk olan sanayi öncesi iklim arasındaki farklar karşılaştırıldı.
Karadeniz’de hızı saatte 120 kilometreye varan kasırga şiddetine neden olan Bettina Fırtınası’nda en az 23 kişi hayatını kaybederken, elektrik kesintileri, altyapı hasarları ve ulaşım kesintilerinden 2,5 milyondan fazla kişi etkilendi.
İnsan kaynaklı iklim değişikliğinin bu hava olayı üzerindeki etkisini ölçmek için gözlemlenen hava durumu verilerini ve iklim modeli simülasyonlarını inceleyen uzmanlar, mevcut küresel ısınma seviyelerinde ortalama her 20 yılda bir benzer şiddetli yağışların beklenebileceğini ve rüzgar hızlarının beklenebileceğini belirledi. her üç yılda bir.
Uzmanlar ayrıca insan kaynaklı ısınmanın, kış fırtınalarında yağışların yaklaşık yüzde 5 daha yoğun hale geldiğini, daha fazla yağışın kar yerine yağmur şeklinde düşmesi nedeniyle şiddetli su baskınlarına neden olabileceğini kaydetti.
Araştırmacılar yağış yoğunluğunun ve olasılığının önümüzdeki yıllarda daha da artmasını bekliyor.
Uzmanlar ayrıca bulguların, iklim değişikliğiyle birlikte Karadeniz çevresinde şiddetli yağış ve kar fırtınalarının sıklığının arttığını gösteren önceki analizlerle tutarlı olduğuna dikkat çekiyor.
Araştırmaya göre iklim değişikliğinin Doğu Avrupa’da kuvvetli rüzgarlar üzerindeki etkisi yağışlardaki kadar net değil.
Geçmiş hava durumu verileri kuvvetli rüzgarların sıklığının azaldığını gösterirken iklim modelleri, ısınmanın devam etmesi halinde kuvvetli rüzgarların sıklığının artacağını öngörüyor.
Uzmanlara göre rüzgar hızındaki azalma iklim değişikliğinden ziyade doğal değişkenlikten kaynaklanıyor.
Ukrayna savaştan nasıl etkilendi?
Çalışmada ayrıca Rusya ile Ukrayna arasında silahlı çatışmaların yaşandığı bölgeler de kapsanıyor ve Bettina Fırtınası’nın buradaki etkileri inceleniyor.
Uzmanlar, fırtınadan en çok etkilenenlerin, savaş nedeniyle yerlerinden edilen Ukraynalılar, özellikle de dondurucu soğuklara karşı en savunmasız olan ve tahliye şansı en az olan yaşlılar, çocuklar ve engelliler olduğuna dikkat çekiyor.
Araştırmacılardan Kızılhaç Kızılay İklim Merkezi Müdürü Julie Arrighi, iklim değişikliğinin çatışma dönemlerinde durmadığını, savaşın “ülkelerin kaynaklarını ve şiddetli fırtına gibi felaketlere tepki verme yeteneklerini zorladığını” söylüyor.
Arrighi, “Kritik sistemlere ve altyapıya verilen hasar, çatışmalardan etkilenen insanların savunmasızlığını ve korunmasızlığını artırıyor” diyor.
Imperial College London’daki Grantham İklim Değişikliği ve Çevre Enstitüsü’nde İklim Bilimi alanında Kıdemli Öğretim Görevlisi. Friederike Otto şöyle diyor: “Afrika Boynuzu, Batı Asya ve Libya’daki aşırı hava olaylarıyla ilgili son Dünya Hava Durumu Araştırmaları, savaşın insanların felaketlere tepki verme yeteneğini büyük ölçüde azalttığını ortaya koyuyor.”
“Yüzbinlerce Ukraynalı savaş nedeniyle yerinden edildi ve kış aylarında sivil enerji altyapısına verilen zarar, savunmasız bir nüfus üzerinde geniş kapsamlı etkiler yaratmaya devam ediyor.
“Dünya fosil yakıt yakmayı bırakana kadar, dünyadaki aşırı hava koşulları yoğunlaşmaya devam edecek ve dünyayı daha istikrarsız ve daha tehlikeli hale getirecek.”
